ELEKTRİKLİ ARAÇLARDA FLAŞÖRLER
Herkese merhaba. Bu haftaki konumuz elektrikli araçlarda ve tüm sinyalizasyon sistemi olan araçlarda kullanılan FLAŞÖR (flasher) elemanını incelemek olacaktır.
Günlük hayatta bir araç ile seyahat ederken her dönüşte “tik tak tik tak” diye bir ses duyarız. Hatta bir dönem bu sesi yok etmişler ama olmasının daha faydalı olduğu düşünülerek geri getirilmiş ya da elektronik olarak bu sesi veren devreler yeniden tasarlanmıştır.
İşte bu sesin kaynağı, sağa sinyal, sola sinyal ve dörtlü sinyal durumlarında sinyal lambalarının periyodik olarak yanıp sönmesini sağlayan flaşör devresi ve bu devrede kullanılan rölenin kontak sesleridir. Röleyi de ayrı bir eleman olarak bir sonraki konuda inceleyeceğiz.
Eski elektronikçiler 555 li veya iki transistör iki kondansatörlü flip flop devreleri ile bu görevi yerine getirirlerdi. Bu devrelerin çıkışında ledler yanardı. Daha büyük güçteki cihazlar için ise röleler gerekirse kontaktörler kullanılırdı. Sadece araçların sinyalleri değil bugün yüksek kulelerde, rüzgar türbinlerinde, kayar bahçe kapılarında da yanıp sönen ışıklar bu devreler ile gerçekleştirilmektedir. Kondansatörlerin şarj ve deşarj zamanları devredeki direncin değeri ile değiştirilerek, tekrarlı zamanın değeri uzatılır ve kısaltılırdı. Arduino ile uğraşanlar bilirler, BLINK adlı hazır kod da aynı görevi görmektedir.
NE555 entegreli ve Transistörlü Flaşör Devreleri.
Şimdi gelelim elektrikli bisiklet/motosiklet ve mopedlere. Bu araçlarda da sinyalizasyon sistemlerinde de bu parçalar kullanılır. Bazıları buzzer (hoparlör) yani sesli de ikaz verir. Nitekim aracın sinyalinin çalıştığını duymak isteyen kullanıcılar olabilir. Ya da geri vitese alınabilen bir araçta geri geri giderken, arka bölgede kalan insanların uyarılması gerekebilir.
Bu araçlardaki flaşörler, iki veya üç bacaklı (pinli) olabilir. Flaşöre sürekli +12V girer ve çıkışta 1-0 şeklinde periyodik olarak +12V-0V ikilisi verilir. Yani tepe değeri +12V olan bir kare dalga oluşturulur. Bu sürekli oluşturulan +12V’luk kare dalga, aracın düğme setinde hazırda bekler. Daha önce GND’si bağlı olan sinyal lambaları, gidona bağlı düğme setindeki sağ sol anahtarlarının konumuna göre, sinyal lambalarına yönlendirilir. Daha önceden GND (pilin (-) ucu gibi düşünün) si bağlı olan sinyal lambası, +12V ‘u alınca ışık yaymaya başlar. +12V kesilince ise tekrar söner. Bu sürekli bu şekilde devam eder. Ta ki kullanıcı, düğme setinden sinyali kesene kadar. Dörtlü sinyal durumunda ise periyodik +12V, hem sağ hem sol sinyale aynı anda verecek şekilde bir buton ile tasarlanır. Bu butona basılınca hem sağ sinyal lambasına hem sol sinyal lambasına +12V iletilir.
Sağ Sol düğme seti ve dörtlü butonu.
Bir Elektrikli Araca Ait Sinyalizasyon Sistemi.
Periyodik zaman sabittir. Bir ayar potansiyometresi veya trimpotu bulunmaz. Ama devre ile oynanırsa, devredeki direnç kondansatör değerleri ile oynanarak belki hızlanma veya yavaşlatma yapılabilir. Buradaki zaman T=RxC’den dolayı değişmektedir. Yani zaman sabiti T, devredeki direnç (R) ile kondansatörün (C) değerinin çarpımıdır.
Fiziki görünümleri, silindir, prizmatik veya son dönemlerde flaşh bellek gibidir. Genellikle 2 pinli olsa da 3 pinli model hala geçerlidir. Sinyal çıkış ucunda ise tesisat tarafında genel olarak gri renkli kablo bulunur. +12V olarak siyah bazen kırmızı renkli kablo, GND için ise yeşil veya siyah renkli kablo bağlantısı vardır.
Aşağıda farklı tiplerde flaşör tipleri görülmektedir.
Prizmatik yapılı, 3 pinli flaşör.
Silindirik yapılı, 2 pinli, sesli flaşör.
Flaşh Bellek Görünümlü, 2 pinli, sessiz flaşör.
[…] *Flaşörler: […]